Το να είσαι ο διαπραγματευτής για το Κυπριακό, ενώ η διαίρεση της Κύπρου και η τουρκική κατοχή μετράει ήδη 50 χρόνια είναι μία δύσκολη αποστολή. Η ελληνοκυπριακή πλευρά δηλώνει σαφώς ότι αναζητά το σπάσιμο του αδιεξόδου σε μία περίοδο που η Τουρκία και ο Ερσίν Τατάρ, επιδιώκουν αλλαγή του συμφωνημένου πλαισίου λύσης της διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας, ο  Μενέλαος Μενελάου, ο ελληνοκύπριος διαπραγματευτής, μιλώντας στο in υπογραμμίζει τις κόκκινες γραμμές της Λευκωσίας, αλλά και τους κινδύνους της διατήρησης του στάτους κβο της διχοτόμησης.

Είμαστε στοχοπροσηλωμένοι και αποφασισμένοι να πολλαπλασιάσουμε τις προσπάθειες για να μπορέσουμε να φτάσουμε στον επιθυμητό στόχο, που είναι η επανέναρξη μιας διαδικασίας από το σημείο στο οποίο σταμάτησε στο Κραν Μοντανά

Συνδέει δε το Κυπριακό με το ευρύτερο αβέβαιο και ριψοκίνδυνο περιβάλλον, δεδομένων και των δύο πολέμων που βρίσκονται σε εξέλιξη σε Ουκρανία και Μέση Ανατολή και τονίζει ότι ο μόνος βιώσιμος δρόμος, είναι ο δρόμος της εντατικοποίησης των προσπαθειών για δημιουργία μιας πολιτικής προοπτικής λύσης του Κυπριακοού, στη βάση του πλαισίου που καθορίζεται από το διεθνές δίκαιο.

Ο διαπραγματευτής της ελληνοκυπριακής πλευράς για το Κυπριακό κ. Μενέλαος Μενελάου κατά την διάρκεια της συνέντευξης στην απεσταλμένη του in κ. Αλεξάνδρα Φωτάκη

Για την επανέναρξη των διαπραγματεύσεων

«Είμαστε ακόμα στο στάδιο όπου δεν έχουμε επίσημη διαδικασία» σημειώνει ο Μενελάου. Χαρακτηρίζει το διορισμό της προσωπικής απεσταλμένης του ΓΓ του ΟΗΕ Μαρίας Άγκελα Ολγκίν «μια εξέλιξη για την οποία από δικής μας πλευράς καταβλήθηκε πάρα πολύ μεγάλη προσπάθεια, παρά τα εμπόδια τα οποία είχαμε να αντιμετωπίσουμε και καταφέραμε εν τέλει να φτάσουμε στο σημείο όπου αυτό έγινε εφικτό».

«Η προσωπική απεσταλμένη του Γενικού Γραμματέα ανέλαβε την προσπάθεια για δημιουργία αναζήτηση κοινού εδάφους, έτσι ώστε να μπορέσει να επαναρχίσει μια επίσημη διαδικασία συνομιλιών» αναφέρει.

Όπως επισημαίνει «ειρηνευτική διαδικασία έχουμε. Αυτή τη στιγμή βρίσκεται σε εξέλιξη και λειτουργεί αυτό που ονομάζουμε δεύτερο στάδιο της διαδικασίας που είναι τα θέματα τα οποία συζητούνται στο πλαίσιο των τεχνικών επιτροπών. Θέματα καθημερινότητας που επηρεάζουν τις ζωές όλων των Κυπρίων».

Την ίδια στιγμή προσθέτει ότι «πραγματοποιούμε επίσης στα πλαίσια του πρώτου τρακ που είναι το πολιτικό, το κυρίως μέρος, συναντήσεις στο επίπεδο των διαπραγματευτών των δύο πλευρών, αν και με δυσκολίες, λόγω μιας πάρα ελκυστικής προσέγγισης με την οποία είμαστε αντιμέτωποι από τουρκοκυπριακής πλευράς».

Ωστόσο όπως παραδέχεται «δεν είχαμε μέχρι στιγμής το βαθμό της εμπλοκής, οποίος θα ήταν αναγκαίος από τουρκοκυπριακής πλευράς, έτσι ώστε να μπορέσουμε να έχουμε επαφές και στο επίπεδο των ηγετών των δύο κοινοτήτων, παρά τις επανειλημμένες δικές μας προσπάθειες, αλλά παρά τις δυσκολίες και τα εμπόδια τα οποία αντιμετωπίζουμε, η δέσμευσή μας παραμένει. Η βούλησή μας παραμένει».

«Είμαστε στόχοπροσηλωμένοι και αποφασισμένοι να πολλαπλασιάσουμε τις προσπάθειες για να μπορέσουμε να φτάσουμε στον επιθυμητό στόχο, που είναι η επανέναρξη μιας διαδικασίας από το σημείο στο οποίο σταμάτησε στο Κραν Μοντανά», όπως λέει.

Μία διαδικασία «που περιλαμβάνει τη βάση λύσης του Κυπριακού, τη δικοινοτική, διζωνική ομοσπονδία με πολιτική ισότητα, τις συγκλίσεις που είχαν επιτευχθεί μέχρι τη Διάσκεψη για την Κύπρο στο Κραν Μοντανά και τα έξι σημεία τα οποία ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών υπέβαλε σε εκείνη τη διάσκεψη» αναφέρει χαρακτηριστικά.

Για τις επιδιώξεις της Τουρκίας

«Η θέση της Τουρκίας αυτή τη στιγμή στο Κυπριακό, όπως εκφράζεται και μέσα από τις θέσεις της τουρκοκυπριακής πλευράς, είναι η κυριαρχική ισότητα και το ισότιμο διεθνές καθεστώς ως προϋποθέσεις για την επανέναρξη κάποιας διαδικασίας, που ισοδυναμούν με θέση για δύο κράτη» όπως σημειώνει.

Κάτι το οποίο προφανώς όπως λέει «αποτελεί πάρα πολύ μεγάλο εμπόδιο. Διότι ο ιστορικός συμβιβασμός είναι η δικοινοτική διζωνική ομοσπονδία. Οποιαδήποτε επανέναρξη διαδικασίας συνομιλιών για το Κυπριακό θα πρέπει να γίνει στη βάση αυτού του ιστορικού συμβιβασμού μεταξύ όλων των εμπλεκομένων, των δύο πλευρών στην Κύπρο, αλλά και των υπολοίπων εμπλεκομένων, περιλαμβανομένης και της Τουρκίας».

«Αυτό που πρέπει να γίνει προκειμένου να μπορέσουμε να έχουμε μια αναζωογονημένη προσπάθεια, με προοπτική αυτή η προσπάθεια να καταλήξει αυτή τη στιγμή σε ένα επιτυχημένο αποτέλεσμα, είναι η επάνοδος σε αυτές τις παραμέτρους, τις συμφωνημένες παραμέτρους, οι οποίες είναι υιοθετημένες από τη διεθνή κοινότητα, από τον Οργανισμό των Ηνωμένων Εθνών, από την Ευρωπαϊκή Ένωση, από όλους τους σημαντικούς διεθνείς θεσμούς και χώρες» τονίζει.

Ωστόσο «αυτήν τη στιγμή δεν έχουμε κάποιο απτό δείγμα επανόδου της τουρκικής πλευράς σε αυτό το συμφωνημένο πλαίσιο. Η προσπάθειά μας συνεχίζεται έτσι ώστε να μπορέσουμε να φτάσουμε στο σημείο όπου θα έχουμε εκείνες τις μετατοπίσεις, που θα επιτρέψουν να μπορέσουμε να έχουμε μια ανανεωμένη προσπάθεια εντός αυτού του συμφωνημένου πλαισίου».

…δεν έχουμε κάποιο απτό δείγμα επανόδου της τουρκικής πλευράς σε αυτό το συμφωνημένο πλαίσιο του ΟΗΕ

Για τους κινδύνους της μη λύσης

«Όσο περνά ο χρόνος χωρίς να έχουμε εκείνες τις προϋποθέσεις, που να επιτρέπουν την αναζωογόνηση μιας διαδικασίας πολιτικής λύσης του Κυπριακού, περισσότερο δημιουργούνται τετελεσμένα επί του εδάφους. Περισσότερο αυξάνονται οι κίνδυνοι. Ειδικά λόγω του βεβαρημένου πλαισίου τοπικά αλλά και περιφερειακά και διεθνώς», όπως επισημαίνει.

Τονίζει ότι «διανύουμε μια περίοδο αυτή τη στιγμή, στην οποία υπάρχει διάχυτη ρευστότητα, υπάρχει διάχυτη η αβεβαιότητα και ενδεχομένως να προκύψουν μετατοπίσεις οι οποίες δεν μπορούν να αφήσουν τίποτε ανεπηρέαστο, συμπεριλαμβανομένων και εμάς».

«Γι αυτόν τον λόγο», όπως λέει, «εκείνο το οποίο χρειαζόμαστε είναι να έχουμε μια αναζωογονημένη πολιτική διαδικασία, γι αυτό να αναλαμβάνουμε πρωτοβουλίες προς αυτή την κατεύθυνση. Η δική μας προσπάθεια είναι και συνεχίζει και θα εντατικοποιηθεί, να λειτουργούμε πρωτοβουλιακά, εντός ενός τέτοιου περιβάλλοντος έχουμε κινηθεί έτσι ώστε να δώσουμε το μήνυμα ότι είμαστε διατεθειμένοι, έχουμε την πολιτική βούληση να αναζητήσουμε παράγοντες οι οποίοι θα μπορούσαν να ενεργήσουν καταλυτικά για να διαμορφώσουν προϋποθέσεις αμοιβαίου οφέλους για όλους τους εμπλεκομένους».

Ωστόσο «δεν έχει υπάρξει μέχρι στιγμής η προσδοκώμενη ανταπόκριση από πλευράς της Τουρκίας. Όμως θα συνεχίσουμε την προσπάθεια προς αυτή την κατεύθυνση και θα δούμε με ποιον τρόπο θα εξελιχθούν τα πράγματα το επόμενο διάστημα».

Δεν ισχύει ότι μετά από την πάροδο τόσων ετών στην Κύπρο έχει διαμορφωθεί μια αίσθηση και μια πεποίθηση ότι δεν μπορεί να επιτευχθεί μια συμφωνία

Για το αν υπάρχει βούληση για λύση στο Κυπριακό

«Δεν ισχύει ότι μετά από την πάροδο τόσων ετών στην Κύπρο έχει διαμορφωθεί μια αίσθηση και μια πεποίθηση ότι δεν μπορεί να επιτευχθεί μια συμφωνία» όπως λέει.

Θεωρεί «φυσιολογικό να υπάρχει απογοήτευση μετά από αποτυχημένες προσπάθειες οι οποίες έχουν λάβει χώρα. Αλλά πιστεύω ότι ταυτόχρονα υπάρχει και συνειδητοποίηση, ειδικά εντός του σημερινού ευρύτερου περιβάλλοντος, του γεγονότος ότι ο μόνος ασφαλής δρόμος προς τα εμπρός για τον τόπο, η μόνη οδός μέσω της οποίας μπορεί να διασφαλιστεί η μακροπρόθεσμη σταθερότητα, ασφάλεια και ευημερία για όλους τους Κύπριους είναι ο δρόμος της πολιτικής λύσης».

«Φυσιολογικά, αυτό το πράγμα θα εκφραστεί με πιο εμφανή τρόπο όταν καταφέρουμε να φτάσουμε στο σημείο όπου αυτή η προοπτική θα είναι πιο ορατή. Και για να είναι αυτή η προοπτική πιο ορατή, πρέπει να μπορέσουμε να έχουμε μια αναζωογονημένη διαδικασία. Πρέπει να έχουμε κάποιες ενδείξεις από τουρκικής πλευράς διαφοροποιήσεις της στάσης την οποία τηρούν μέχρι αυτή τη στιγμή, η οποία ουσιαστικά αποτελεί ένα πάρα πολύ σοβαρό εμπόδιο στην προσπάθειά μας για να αναζωογονήσουμε αυτή τη προοπτική» σημειώνει.

Για το Κυπριακό εν μέσω δύο πολέμων

«Θεωρούμε ότι το ευρύτερο περιβάλλον και όσα συμβαίνουν στην Ουκρανία, στη Μέση Ανατολή και αλλού, είναι ένας επιπλέον λόγος και για εμάς αλλά και για τη διεθνή κοινότητα συνειδητοποίησης της αδήριτης ανάγκης για αποφυγή, μιας κατάστασης στην οποία υπάρχει πολιτικό κενό» όπως τονίζει.

«Εξού και ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών προχώρησε σε κάποια βήματα στο Κυπριακό, παρά το γεγονός ότι είμαστε αντιμέτωποι με θέσεις οι οποίες εκ των πραγμάτων από τουρκικής πλευράς δεν δημιουργούν περιθώριο για ιδιαίτερα ευνοϊκές προσδοκίες» σημειώνει.

Σ’ύμφωνα με το Μενελάου «αυτό το οποίο πιστεύουμε υπαγόρευσε αυτή την. Απόφαση από πλευράς του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών να προχωρήσει στην διορισμό προσωπικής απεσταλμένης. να επαναβεβαιώσει μέσα από αυτόν τον τρόπο τη δέσμευση για τη βούλησή του να συνεχίσει να λειτουργεί υποβοηθητικά, έτσι ώστε να διαμορφωθούν θετικές προϋποθέσεις στο Κυπριακό είναι ακριβώς αυτή η συνειδητοποίηση ότι εντός ενός τέτοιου πάρα πολύ αβέβαιου και ριψοκίνδυνου ευρύτερου περιβάλλοντος, ο μόνος δρόμος, ο μόνος βιώσιμος δρόμος, είναι ο δρόμος της εντατικοποίησης των προσπαθειών για δημιουργία μιας πολιτικής προοπτικής στη βάση του πλαισίου που καθορίζεται από το διεθνές δίκαιο».

…η παρέλευση του χρόνου δημιουργεί νέα τετελεσμένα επί του εδάφους. Και αυτός είναι ένας πάρα πολύ σοβαρός επιβαρυντικός παράγοντας

Για τα τετελεσμένα στα κατεχόμενα

«Οι εξελίξεις τις οποίες παρακολουθούμε στα κατεχόμενα μας ανησυχούν πάρα πολύ, διότι ακριβώς επιβεβαιώνουν ότι η παρέλευση του χρόνου δημιουργεί νέα τετελεσμένα επί του εδάφους. Και αυτός είναι ένας πάρα πολύ σοβαρός επιβαρυντικός παράγοντας» υπογραμμίζει.

Προειδοποιεί δε ότι «ο κίνδυνος για ενσωμάτωση του κατεχόμενου μέρους της Κυπριακής Δημοκρατίας στην Τουρκία μεγαλώνει. Εξάλλου, αυτός είναι ο μακροπρόθεσμος στόχος, πιστεύουμε, της Τουρκίας για ενσωμάτωση των κατεχομένων στην Τουρκία. Οπότε, ακριβώς επειδή αντιλαμβανόμαστε αυτούς τους κινδύνους, αντιλαμβανόμαστε τη σοβαρότητα της κατάστασης. Η προσπάθειά μας είναι και θα συνεχίσει και θα εντατικοποιηθεί προς την κατεύθυνση του να δημιουργήσουμε τις συνθήκες που θα επιτρέψουν την αναζωογόνηση μιας πολιτικής διαδικασίας».